راهنمای کامل مدارک لازم برای تعویض پلاک خودرو + مراحل، هزینهها و نکات مهم
اگر بهتازگی خودرو خریداری کردهاید یا قصد فروش وسیلهٔ نقلیهٔ خود را دارید، بدون شک یکی از مراحل مهم در فرآیند خرید و فروش، تعویض پلاک خودرو است. این مرحله، نه تنها برای ثبت انتقال مالکیت ضروری است، بلکه از نظر قانونی نیز الزامی محسوب میشود.
در این مقاله با استناد به منابع معتبری همچون سایت ثبت رایانه، تمام مدارک لازم، مراحل اجرایی، هزینهها و سوالات پرتکرار درباره تعویض پلاک خودرو را بررسی خواهیم کرد.

مدارک مورد نیاز برای فروشنده در فرآیند تعویض پلاک خودرو
اگر قصد فروش خودروی خود را دارید، بدون شک باید از مدارک مورد نیاز برای تعویض پلاک خودرو اطلاع کامل داشته باشید. یکی از اصلیترین وظایف فروشنده، تهیه و ارائهٔ مدارک مشخص و قانونی است که هویت وی، مالکیت خودرو، وضعیت بیمه و شرایط فنی خودرو را تأیید کند. عدم ارائهٔ صحیح و کامل این مدارک میتواند فرآیند تعویض پلاک را با تأخیر یا حتی لغو روبهرو کند.
در ادامه به معرفی کامل و مفصل مدارک مورد نیاز فروشنده برای تعویض پلاک خودرو میپردازیم:
۱. سند مالکیت خودرو (برگ سبز)
سند سبز خودرو یا همان برگ سبز خودرو، اصلیترین مدرک مالکیت خودرو است. این سند که توسط پلیس راهور صادر میشود، شامل اطلاعات کامل خودرو، از جمله مشخصات فنی و هویتی آن، و همچنین اطلاعات مالک فعلی است.
توجه مهم: ارائهٔ اصل برگ سبز الزامی است. هیچ نسخهٔ کپی یا المثنیای بدون مهر تأییدیه رسمی پذیرفته نمیشود.
در صورتی که برگ سبز خودرو گم شده یا آسیب دیده است، فروشنده باید قبل از مراجعه برای تعویض پلاک، از طریق پلیس+۱۰ نسبت به صدور المثنی اقدام کند.
این سند تضمینکنندهٔ صحت مالکیت خودرو است و هرگونه نقص در آن میتواند باعث توقف فرآیند انتقال شود.
۲. کارت شناسایی خودرو
کارت خودرو، مکمل برگ سبز است و در آن اطلاعاتی چون:
شمارهٔ شاسی
شمارهٔ موتور
شماره VIN
برند و مدل خودرو
نوع سوخت مصرفی
درج شده است. در واقع این کارت نشاندهندهٔ هویت دقیق وسیلهٔ نقلیه است و ارائهٔ آن برای انجام هرگونه نقلوانتقال رسمی و قانونی الزامی میباشد.
در صورت گم شدن این کارت نیز باید پیش از روز مراجعه به مرکز تعویض پلاک، از پلیس+۱۰ درخواست صدور کارت المثنی دهید.
۳. کارت ملی و شناسنامه فروشنده
مدارک شناسایی معتبر از جمله کارت ملی هوشمند و شناسنامه فروشنده از دیگر الزامات قانونی هستند. این مدارک برای تطبیق هویت فروشنده با اطلاعات درجشده در برگ سبز و سایر اسناد استفاده میشوند.
اگر به هر دلیلی خود فروشنده در مرکز حضور ندارد، باید نمایندهٔ قانونی وی مدارک زیر را ارائه دهد:
اصل کارت ملی و شناسنامهٔ خود
وکالتنامه رسمی معتبر با ذکر عبارات «حق تعویض پلاک» و «حق انتقال مالکیت خودرو»
بدون این مدارک، نمایندهٔ قانونی اجازهٔ تکمیل فرآیند را نخواهد داشت.
۴. بیمهنامهٔ شخص ثالث معتبر
از دیگر مدارک بسیار مهم، ارائهٔ بیمه شخص ثالث معتبر است. این بیمهنامه باید حداقل تا روز مراجعه به مرکز تعویض پلاک اعتبار داشته باشد.
در صورتی که تاریخ انقضای بیمهنامه سپری شده باشد، کارشناس مربوطه از پذیرش خودرو برای بررسی و انتقال خودداری میکند.
پیشنهاد میشود حداقل یک هفته قبل از تاریخ تعیینشده برای تعویض پلاک، تاریخ بیمهنامه بررسی شود تا در صورت نیاز، اقدام به تمدید آن صورت گیرد.
وجود بیمهنامه فعال، نشانهٔ انضباط قانونی فروشنده و وضعیت قانونی خودرو در مسیر نقلوانتقال است.
۵. برگهٔ عدم خلافی خودرو
قبل از مراجعه به مرکز تعویض پلاک، فروشنده باید وضعیت خلافی خودرو را بررسی و تسویه کند. دریافت برگهٔ عدم خلافی خودرو از سامانههای زیر امکانپذیر است:
مراجعه به مراکز پلیس+۱۰
استفاده از سامانهٔ راهور ۱۲۰ به نشانی rahvar120.ir
یا اپلیکیشنهای موبایلی معتبر
اگر خودرو دارای خلافی پرداختنشده باشد، اجازهٔ ادامهٔ مراحل تعویض پلاک داده نمیشود.
توجه: برخی مراکز تعویض پلاک در محل دستگاه کارتخوان برای تسویه فوری خلافی دارند، اما بهتر است این کار از پیش انجام شود تا از اتلاف وقت جلوگیری گردد.
۶. برگهٔ معاینهٔ فنی معتبر (در صورت نیاز)
طبق قوانین پلیس راهور، اگر از تاریخ تولید خودرو بیش از چهار سال گذشته باشد، ارائهٔ برگهٔ معاینه فنی معتبر اجباری است.
این معاینه فنی شامل بررسی سیستم ترمز، موتور، اگزوز، آلایندگی، وضعیت بدنه، و چراغها میباشد. شما میتوانید با مراجعه به مراکز رسمی معاینه فنی خودرو، این برگه را دریافت کنید.
در صورتی که معاینه فنی معتبر ارائه نشود، خودرو اجازه ورود به مراحل بعدی را نخواهد داشت.
برگه معاینه فنی معتبر علاوه بر الزامات قانونی، نشاندهندهٔ سلامت نسبی خودرو است که اطمینان خریدار را نیز افزایش میدهد.
۷. وکالتنامه رسمی (در صورت عدم حضور فروشنده)
در بسیاری از موارد ممکن است فروشنده به دلایل مختلف امکان حضور در مرکز تعویض پلاک را نداشته باشد. در این حالت، شخصی را بهعنوان نماینده معرفی میکند که برای انجام امور تعویض پلاک به او وکالت داده است.
نکات مهم دربارهٔ وکالتنامه:
وکالتنامه باید از طریق دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد.
در متن وکالتنامه حتماً باید عبارت «حق تعویض پلاک» ذکر شده باشد.
در صورت نیاز به انتقال مالکیت نیز باید عبارات «حق انتقال سند» یا «نقلوانتقال خودرو» درج گردد.
بدون وکالتنامه رسمی یا با وجود وکالتنامه ناقص، فرآیند قانونی تعویض پلاک انجام نخواهد شد.
مدارک مورد نیاز برای خریدار
در سمت دیگر، خریدار نیز باید مدارک مشخصی را به همراه داشته باشد تا فرآیند تعویض پلاک بدون مشکل انجام شود.
۱. اصل شناسنامه و کارت ملی
مانند فروشنده، خریدار نیز باید مدارک هویتی معتبر شامل کارت ملی هوشمند و شناسنامه را ارائه دهد. در صورتیکه خریدار نماینده قانونی داشته باشد، وکالتنامهٔ رسمی الزامی است.
۲. مدارک احراز محل سکونت
این مورد یکی از چالشبرانگیزترین بخشهای تعویض پلاک است. برای احراز محل سکونت باید یکی از مدارک زیر ارائه شود:
سند مالکیت منزل (به نام خریدار)
اجارهنامه رسمی دارای کد رهگیری
قبض آب، برق یا گاز دارای نشانی محل سکونت خریدار
گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان (با ذکر نشانی محل سکونت والدین)
۳. کارت بانکی برای پرداخت هزینهها
هزینههای تعویض پلاک بهصورت الکترونیکی دریافت میشود؛ بنابراین همراه داشتن کارت بانکی الزامی است.
مراحل انجام تعویض پلاک خودرو
بر اساس دادههای سایت ثبت رایانه و تجربه کاربران در سامانههای راهور، تعویض پلاک به ترتیب زیر انجام میشود:
۱. رزرو نوبت اینترنتی
پیش از مراجعه حضوری از طریق سامانهٔ نوبتدهی تعویض پلاک به آدرس nobatdehi.epolice.ir نوبت رزرو کنید.
۲. حضور در مرکز تعویض پلاک
در تاریخ و ساعت مشخصشده، خریدار و فروشنده یا نمایندگان قانونی آنها باید در مرکز تعویض پلاک حاضر شوند.
۳. تحویل مدارک
مدارک را به مسئول پذیرش ارائه دهید. در صورت ناقص بودن مدارک، از ادامهٔ فرآیند جلوگیری خواهد شد.
۴. بررسی اصالت خودرو
کارشناسان حاضر در محل، اصالت خودرو را از نظر شماره شاسی، شماره موتور، رنگ و تجهیزات بررسی و تأیید میکنند.
۵. پرداخت هزینهها
هزینههایی همچون صدور پلاک، خدمات کارشناسی، ثبت انتقال، پست مدارک و مالیاتها باید بهصورت کامل پرداخت شود.
۶. تحویل پلاک جدید
پس از تأیید نهایی، پلاک جدید با مشخصات مالک جدید صادر شده و تحویل داده میشود.
۷. نصب پلاک روی خودرو
نهایتاً پلاک جدید بر روی خودرو نصب شده و فرآیند تعویض پلاک به پایان میرسد.
نکات بسیار مهم در فرآیند تعویض پلاک
بدون نوبت اینترنتی امکان انجام هیچگونه خدماتی در مراکز تعویض پلاک وجود ندارد.
مدارک باید بهصورت اصل و با کیفیت قابل قبول ارائه شوند.
فروشنده یا نماینده قانونی وی باید به تمامی سوالات مربوط به اصالت خودرو پاسخگو باشد.
خریدار موظف است قبل از مراجعه به مرکز، خلافی خودرو را از طریق rahvar120.ir پرداخت کند.
بدون برگه معاینه فنی معتبر، تعویض پلاک برای خودروهای فرسوده انجام نمیشود.

چرا باید از سامانه ثبت رایانه استفاده کنیم؟
سامانهٔ ثبت رایانه با بررسی کامل منابع معتبر مانند پلیس راهور، ایران جیب، خودرو۴۵، اقتصاد آنلاین، بامن۲۴ و بیمه داتکام، اطلاعات دقیق، کاربردی و بهروزی درباره فرایندهای خودرو از جمله تعویض پلاک ارائه میدهد.
با مراجعه به ثبت رایانه، کاربران میتوانند در کمترین زمان ممکن به راهنمای مدارک لازم، دریافت نوبت اینترنتی، بررسی خلافی، روند انتقال سند و حتی مقایسه بیمهنامهها دسترسی پیدا کنند.
این مطلب توسط تیم ثبت رایانه تولید و جمعآوری شده است.